Grodzisko Skansen Archeologiczny

Grodzisko założono około VIII w., a ostatecznie spalono w drugiej połowie X w. (około roku 960). Usytuowano je na wzgórzu, które w średniowieczu było otoczone wodami morskimi lub przybrzeżnymi mokradłami. Wzdłuż krawędzi naturalnego wzniesienia oraz fosy wzniesiono umocniony wał obronny. Wewnątrz fortyfikacji odnaleziono wytwory rzemieślnicze, kości zwierząt i szkielety ryb rzecznych i zarysy budynków mieszkalnych (ziemianek i półziemianek). Nie odkryto dowodów na istnienie pełnowymiarowych chat.

Ekspozycja na wzgórzu obronnym:

• palisada z bramą
• chata garncarza z warsztatem
• kuźnia z warsztatem kowala
• chata wojownika
• chata mieszkalna z paleniskiem, ławami oraz łożem
• zagroda dla zwierząt

Ekspozycja w pawilonie wystawowym:

• wystawa stała „Najstarsze Dzieje Sopotu”
• dzieje południowej strefy obszaru Morza Bałtyckiego

Pierwsze badania archeologiczne wzgórza grodowego przeprowadzono w roku 1885. Kolejne wykopaliska odbyły się w latach 30-tych i 60-tych XX wieku. W latach 90-tych przebadano fosę, a w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku sąsiednie wzgórze przygrodowe. Badania wykazały dwie fazy zasiedlania grodu: od VIII do połowy IX wieku osada nie była obwałowana; od połowy IX wieku do końca wieku X grodzisko było ufortyfikowane. W drugiej fazie spalono je dwukrotnie. Po raz trzeci zostało spalone w okresie, w którym powstał piastowski gród w Gdańsku. Nie odkryto śladów późniejszego osadnictwa.

Wzgórze jest otoczone głębokimi wąwozami z trzech stron. Od czwartej strony zachodniej, pierścień obronny grodziska dodatkowo zamknięto wykopaną fosą. Od pozostałych trzech stron usypano wały około IX wieku. Wzmocniono je kamieniami i zwieńczono palisadą. Natomiast nad stromym zboczem od strony morza nie odnaleziono śladów obwałowań. Ruiny chaty odkopane na stoku tego zbocza mogą świadczyć o obsunięciu ziemi i zawaleniu się umocnień i budynków. Zachowana linia umocnień ma kształt zbliżony do czworokąta, o wymiarach około 45x49m. We wnętrzu grodu znajdowało się siedem obiektów mieszkalnych usytuowanych wokół wału. Na miejscu pięciu z nich zrekonstruowano stylizowane chaty. Na terenie wzgórza wykopano m.in. ceramikę, przęśliki gliniane, paciorki bursztynowe, przedmioty żelazne i kościane wyrabiane prawdopodobnie lokalnie oraz pochodzące z handlu paciorki szklane. Duża ilość kości zwierzęcych i szczątków ryb świadczy o rozwiniętej hodowli rybołówstwie. Natrafiono też na kości foki żyjącej w wodach zatoki.

Wzgórze przygrodowe od strony zachodniej wykorzystywano jako zaplecze gospodarcze. Mogło służyć do wypasu zwierząt i wytopu metali.